Informatie over armoede, schuldhulpverlening en budgettering
Armoede, een probleem dat je wellicht niet direct met Nederland associeert. Toch leven er ook hier mensen die dagelijks moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen. Op deze website vind je informatie en hulpmiddelen over armoede, schuldhulpverlening en budgettering. Of je nu zelf in armoede leeft of gewoon meer wilt weten, hier vind je bruikbare, betrouwbare informatie.
Is er nog armoede in Nederland?
Je zou het misschien niet verwachten, maar ook in Nederland leven er nog steeds mensen in armoede. In 2020 hadden ongeveer 900.000 mensen in Nederland, waaronder 221.000 kinderen, moeite om rond te komen. Het kabinet doet er alles aan om armoede in Nederland te verminderen. Het resultaat van de maatregelen is merkbaar, want in 2015 leefden er nog 1 miljoen mensen onder de armoedegrens. In 2022 heeft het kabinet nieuwe maatregelen ingevoerd om armoede te voorkomen en aan te pakken. Het doel van deze maatregelen is dat er in 2030 de helft minder mensen in armoede leven dan in 2015.
Wat is armoede?
Mensen in armoede kunnen moeilijk rondkomen en maken zich regelmatig zorgen of er genoeg geld is voor wonen, eten, kleding en verzekeringen. Ondanks de welvaart in Nederland neemt de armoede ook hier toe. Dit heeft alles te maken met de stijging van de kosten voor levensbehoeften, zoals de prijzen van energie en boodschappen. Deze prijsstijgingen zorgen ervoor dat steeds meer mensen in financiële problemen komen.
In Nederland bestaan er meerdere vormen van armoede. Mensen in absolute armoede leven onder de lage-inkomensgrens. Dit betekent dat er niet voldoende geld is om voedsel, huisvesting of basisgezondheidszorg te betalen. Iemand in relatieve armoede heeft in vergelijking tot zijn of haar omgeving minder te besteden. De laatste vorm van armoede is sociale armoede. Deze vorm van armoede zorgt ervoor dat mensen niet kunnen meedoen in de maatschappij. Er is geen geld voor activiteiten zoals schoolreisjes of het lidmaatschap van een sportclub.
Wat is de armoedegrens?
De armoedegrens is het inkomen dat minimaal nodig is om jezelf te voorzien in basisbehoeften, zoals voedsel, huisvesting, kleding en ziektekosten. In 2023 heeft het Centraal Planbureau de armoedegrens voor een alleenstaande vastgesteld op € 1.551,-. Voor een stel zonder kinderen ligt de armoedegrens momenteel op € 2.100,-.
In 2021 lag de armoedegrens van een alleenstaande op € 1.298,-. Dit betekent dat de armoedegrens in twee jaar maar liefst 19,4% gestegen is. De armoedegrens wordt jaarlijks berekend op basis van de inflatie.
Wat zijn de gevolgen van armoede?
De gevolgen van leven in armoede zijn groot. Mensen in armoede ervaren vaak stress, gezondheidsproblemen, eenzaamheid, en schaamte. Het beïnvloedt niet alleen je financiële situatie, maar heeft ook gevolgen voor je kansen op onderwijs, je woonomstandigheden en je gezondheid.
Veel mensen die leven in armoede mijden de medische zorg uit angst voor de kosten, waaronder verplichte eigen bijdragen en onvergoede medicijnen. Maar de gevolgen van armoede gaan verder dan fysieke gezondheid. Het kan leiden tot maatschappelijk isolement doordat mensen in armoede geen geld hebben om mee te doen aan activiteiten. Ook is er vaak geen geld voor openbaar vervoer of een auto. Hierdoor raken mensen in armoede nog meer in een isolement.
Welke kwetsbare groepen zijn er in Nederland?
In Nederland zijn er verschillende groepen mensen die kwetsbaar zijn voor armoede. Van kinderen in gezinnen met lage inkomens tot zelfstandige ondernemers (zzp’ers) zonder vangnet, en zelfs mensen met een baan die toch moeite hebben om rond te komen. Om bewustzijn te creëren en uiteindelijk een oplossing te vinden is het belangrijk om inzicht te hebben in deze kwetsbare groepen. Welke kwetsbare groepen zijn er in Nederland? We vertellen je er meer over.
Kinderen
Kinderen zouden zich onbezorgd moeten kunnen ontwikkelen, zonder zich druk te hoeven maken over financiën. Toch woonden er in 2022 220.000 minderjarige kinderen in een huishouden met een laag inkomen. De verwachting is dat dit aantal in 2024 stijgt naar 230.000 kinderen die in armoede leven. Kinderen zijn dus een groeiende kwetsbare groep die steeds vaker in armoede leven. Gelukkig heeft elke gemeente meerdere initiatieven om kinderen uit arme gezinnen te helpen.
Zzp’ers
Een andere kwetsbare groep in Nederland zijn zzp’ers. Deze groep is kwetsbaar omdat ze de zekerheden die gelden voor iemand in loondienst niet hebben. Zo kunnen zzp’ers bijvoorbeeld geen beroep doen op een werkloosheidsuitkering. In een periode van ziekte heeft een zzp’er simpelweg geen inkomen en zijn velen genoodzaakt terug te vallen op bijzondere bijstand. Het risico dat zzp’ers onder de lage-inkomensgrens terechtkomen, is daardoor groter dan bij mensen in loondienst. Als zzp’er kan het fijn zijn om een boekhouder te hebben. Een boekhouder zorgt voor inzicht in de financiën en kan zo zorgen voor financiële stabiliteit.
Leven in armoede met een betaalde baan
Een betaalde baan biedt in de meeste gevallen bescherming tegen armoede, maar helaas is dat niet altijd het geval. Het is een groep die vaak over het hoofd wordt gezien: mensen met een betaalde baan, maar met onvoldoende inkomen om rond te komen. In 2020 had 1,9 procent van de werkende bevolking (147.000 personen) een inkomen onder de lage-inkomensgrens. Vooral bij mensen die parttime werken, neemt het risico op armoede toe.
Wie lopen veel risico op armoede?
Naast kwetsbare groepen zijn er ook groepen in de maatschappij die veel risico lopen op armoede. Zo hebben veel mensen die afhankelijk zijn van bijstand of sociale uitkeringen een verhoogd risico op armoede. Maar ook alleenstaanden tot de AOW-leeftijd en degenen zonder een volledige AOW-opbouw hebben soms moeite om rond te komen. Wat maakt dat deze groepen veel risico lopen op armoede? We vertellen je er meer over!
Mensen in de bijstand of met een sociale uitkering
Mensen die afhankelijk zijn van bijstand of een sociale uitkering lopen een aanzienlijk risico op armoede. In 2020 had bijna 64 procent van de huishoudens die moest rondkomen van een uitkering een laag inkomen. Wat nog zorgwekkender is, is dat ruim 40 procent van deze bijstandsontvangers al minstens vier jaar met een laag inkomen te maken had. Deze cijfers geven weer dat mensen in de bijstand of met een sociale uitkering een groep zijn die veel risico lopen op armoede.
Alleenstaanden tot AOW-leeftijd
Alleenstaanden tot de AOW-gerechtigde leeftijd lopen het grootste risico op armoede. Het armoederisico voor deze groep is bijna 17 procent. Een echtscheiding kan een grote rol spelen in de kloof tussen rijk en arm. Uit onderzoek is gebleken dat meer dan de helft van de vrouwen met een mbo-diploma binnen het eerste jaar na een echtscheiding een inkomen onder de armoedegrens heeft. Deze cijfers tonen niet alleen de financiële impact van echtscheidingen, vooral voor vrouwen, maar ook dat het belangrijk is om als maatschappij sociale ongelijkheid tegen te gaan.
Geen volledig AOW-opbouw
Een andere groep die risico lopen op armoede zijn mensen die geen volledige AOW hebben opgebouwd. 1 op de 100 65-plus huishoudens in 2020 had al ten minste vier jaar een laag inkomen. Het merendeel van deze huishoudens heeft een onvolledige AOW-opbouw. De kans is groot dat de groep met een onvolledige AOW-opbouw in de toekomst nog groter wordt. Mensen werken tegenwoordig veel parttime en bouwen daarmee minder AOW op.
Lees ook over het ouderenbeleid programma van de Rijksoverheid.
“De gevolgen van leven in armoede zijn groot. Mensen in armoede ervaren vaak stress, gezondheidsproblemen, eenzaamheid, en schaamte. Het beïnvloedt niet alleen je financiële situatie, maar heeft ook gevolgen voor je kansen op onderwijs, je woonomstandigheden en je gezondheid.”
Wat heeft de Rijksoverheid bedacht om de armoede te verminderen?
Ook al is Nederland een welvarend land, toch leven er veel mensen in armoede. Om ervoor te zorgen dat iedereen voldoende inkomen heeft, heeft het kabinet diverse maatregelen ingevoerd. In 2023 worden onder andere de volgende initiatieven genomen:
- Het minimumloon stijgt en uitkeringen zoals AOW en bijstand worden verhoogd.
- De kostendelersnorm wordt verhoogd van 21 naar 27 jaar in 2023. Hierdoor telt het inkomen van jongeren tot 27 jaar niet meer mee bij de uitkering van huisgenoten.
- Betalingsachterstanden bij verschillende diensten van de Rijksoverheid kunnen met één organisatie geregeld worden.
- Mensen met een laag inkomen krijgen betere toegang tot mondzorg, inclusief een schooltandarts voor kinderen.
- Om kinderen en jongeren meer te leren over geld worden er op school lessen aangeboden.
De Rijksoverheid en gemeenten werken samen om armoede te voorkomen en mensen met een laag inkomen te ondersteunen met diverse maatregelen.
Wat is schuldhulpverlening?
Mensen met schulden kunnen zich aanmelden voor schuldhulpverlening. Dit wordt aangeboden door de gemeente om mensen te ondersteunen bij financiële problemen. Wanneer je jezelf aanmeldt voor schuldhulpverlening, plant de gemeente binnen vier weken het eerste gesprek in. Is er sprake van een dringende situatie? Moet je je huis uit, wordt jouw elektriciteit of gas afgesloten, of wordt jouw zorgverzekering stopgezet? Dan kan de gemeente binnen drie dagen hulp bieden.
Wat is budgettering?
Vind je het moeilijk om met geld om te gaan. Dan is budgettering iets voor jou. Budgettering betekent simpelweg het opstellen van een budget, en het aanpassen van je uitgaven aan je inkomen. Zo krijg je meer inzicht in je inkomsten en uitgaven en kun je gemakkelijker geld besparen. Bij huishoudens wordt vaak een budget opgesteld via een kasboek of huishoudboekje, waarin inkomsten en uitgaven worden genoteerd, inclusief specifieke budgetten voor zaken zoals boodschappen en vakanties. Het is belangrijk om te onthouden dat niet elke uitgave te voorspellen is. Daarom is een budget voor onverwachte kosten handig.
Lees meer over armoede, schuldhulpverlening en budgettering
We zijn druk bezig met het schrijven van berichten over armoede, schuldhulpverlening en budgettering. Heb jij een artikel dat je op deze website in de schijnwerper wilt zetten? Neem contact op met ons over de mogelijkheden.
Wat was de Arme Kant van Nederland voor werkgroep?
De Arme Kant van Nederland was een werkgroep die vanuit kerken was georganiseerd. Het doel was om verarming en verrijking tegen te gaan en er aandacht aan te geven. Door het hele land werden lokale initiatieven georganiseerd, waarvan enkelen nog steeds bestaan, voorbeelden hiervan zijn:
Waar stond EVA voor?
EVA stond voor Economie, Vrouwen en Armoede. De werkgroep Arme Kant van Nederland/EVA heeft van oudsher speciale aandacht voor de positie van vrouwen. Zij worden relatief vaker getroffen door armoede.
Wat is de reden dat werkgroepen stoppen?
Is er geen armoede meer in Nederland? Helaas niet, toch stoppen er veel werkgroepen. Een veelgehoorde reden dat de werkgroepen stoppen is dat er te weinig mensen zijn die de kar willen trekken. Hier zijn de minima en de armere mensen die wel baat hebben bij de werkgroepen de dupe van.